fatiha açılımı

alıntıdır.
SÛRE-İ FATİHÂ'NIN DAR AÇIMDAN BİR AÇILIMI

Gerçi çok yetersizim; ama bu konu ihtiyaç imiş. Dar fikrimgeniş ve çok manaları ancak bu kadar bulabilmiş. Onu yazacağım.

Hani şöyle bir hadise anlatırlar: Nemrutça yakılan ateşeİbrahimce atılan bir İman Abidesinin akıbeti karşısında birserçe hüzün yaşar. Gagasına bir damla su alır, dağlarlayarışan alevlerin içine sokulur.
Ona derler: "Sen ne yapıyorsun.. Gagandaki damla ile o dağı söndüreceğini mi sanıyorsun?" O da: "Ben de biliyorum.. Ama istiyorum ki safım, tarafım belli olsun."
İşte benim de tarafım belli olmak için Fatiha diyorum.

Prof. Dr. Suat Yıldırım, Fatiha meâli:
1 Rahmân ve rahîm olan Allah ın adıyla [59,22-24]
2 Bütün hamdler, övgüler âlemlerin Rabbi Allâh adır.
3 O rahmândır, rahîmdir.
4 Din gününün, hesap gününün tek hâkimidir. [24,25; 37,53]
5 (Haydi öyleyse deyiniz): Yalnız Sana ibadet eder, yalnızsenden medet umarız [73,9; 6,1; 3,64]
6 Bizi doğru yola, Sana doğru varan yola ilet. [4,69]
7 Nimet ve lütfuna mazhar ettiklerinin yoluna ilet. Gazabauğrayanların ve sapkınlarınkine değil.

Bu Kutlu Sure Mekke'de inmiş, 7 ayet. Üstelik Peygamberliğinbaşında inmiş. Buna rağmen Kur'an'ı görür gibi, bir özetini sunmuş: Nasıl ki Allah ağacı kuşatır, çekirdeğini sunar.. Ve hayvanatı bilir, DNA'sına yazar, gösterir. Ve İnsanıkuşatmıştır, DNA'sında sergiler.. İşte bu İlahi Kanun gerekçesiyle Allah Kur'an'ın başlarında Fatiha adındaKur'an'ın çekirdeğini sunmuş. Gelecek Kur'an'ı onda özetlemiş.Nasıl?

a. Bir İlâhi kitap ve Kur'an dört amaçla gelmiştir:
1. Allah'ın birliğini, tevhidi ispat eder
2. Peygamberlik müessesesini kanıtlar
3. Yeniden bir kere daha diriliş
4. Kulluk ve adalet içinde doğru yol

İşte Kur'an da bu amaçlarla gelmiştir. O halde onun çekirdeği olan Fatiha'da da bu esaslar bulunmak lazımdır.

b. Kur'an kimlerden bahseder:
1. Sıfat ve isimleriyle Allah
2. Peygamberler
3. Salih kullar
4. Zalim kullar
5. Kâinat ve varlıklar
6. Ahiret

İşte Kur'an bunlardan bahsediyorsa, Peygamberliğin başındagelen Kur'an'ın özeti de bunları içermek lazım gelir.
c. Kur'an'ın vasıflarını taşımalı:
Kâinat Kitabının özet bir tercümesi zeminde ve gökte gizli ilahi isimlerin keşfedicisi gördüğümüz âlemde görünmeyen gayb âleminin konuşmacısı manevi islâmiyet âleminin güneşi, temeli, ölçüsü ahiret âleminin kutlu bir haritası insanlığın eğitim ve edeplendiricisi
Ve insana:
- Bir kurallar kitabı
- Bir dua kitabı
- Bir hikmet kitabı
- Bir kulluk kitabı
- Bir emir ve davet kitabı
- Bir zikir kitabı
- Bir fikir kitabı
ve tüm bu esasları özünde içeren bir mukaddes kitaptır. Bu gibi esaslar hak kitapların lazımıdır ve elzem birer karakteristiğidir. Şu durumda Fatiha da bu ve bunun gibi çok esaslara atıfta bulunuyor. Bunun böyle olduğunu buyrun keşfetmeliyiz.

Bu saydığımız maddelerin her birisi aynen Fatiha'da vardır ve mevcuttur. Şöyle ki:
a. İlahi kitabın amaç edindiği dört esasa Kur'an'ın özeti olan Fatiha'da işaret edilmiştir.
Allah'ın varlığı ve birliği ile isimleri ve yüceliğine işareteder. Bunu görmek için bir Fatiha okuyun.
Hem Peygamberliğin esası olan kulluk ve duayı, ümmetini arkasına alarak "Yalnız Sana ibadet eder ve yalnız Sen'den yardım dileriz" sözüyle hem Peygamberlerin sözü olduğu, hem de ümmetin sözü olduğu, hem de kâinatta diğer varlıkların zikri olduğu vurgulanır. Ayrıca özetteki ispatı terkedip beyanla yetinmek hikmetine binaen, Peygamberlerin zafer kazandığı bildirilerek Peygamberlik müessesinin bir ispatı beyan suretinde verilmiştir. İspatı ise Kur'an'ın sair surelerinde verilmiş. Peygamberliğin özette öne çıkarılmamasının hikmeti,Peygamberin de kul oluşudur. Tüm bunları anlamak için bir Fatiha daha okuyun.
Hem ispatlar özette bulunmayıp sadece beyan özette bulunmak hikmetiyle, ispatla uğraşmayıp doğrudan beyan ederek: Din gününün tek hâkimidir demesi.. Hem dua ve kulluk vaziyetinde yakarış yapılması.. Hem doğru yola, nimet yoluna işaret ve azap yolundan içtinap edilmesi.. âhiret inancına da atıfta bulunduğunu ispat eder. Bunu da anlamak için bir Fatiha daha okuyun.
Hem yakarış edalı dua söylemesi.. Ve hesap ve azap ve nimete işaretle adaleti ihtar etmesi.. Ve ikisi arasında istek beyanında dosdoğru yolun dilenmesi.. surede kulluk ve adaleti içinde dosdoğru yola işaret edildiği de aşikare görünür. Birdaha Fatiha okuyun, dördüncü maddeye de işaret ettiğini görün.
Demek oluyor ki, Kur'an'ın özeti olmak haysiyetiyle FatihaKur'an maksatlarına tam mazhar olarak, o maksatlar Kur'an'ın her yanında yoğunlaştığı gibi, Fatiha'da da merkezleşmiş, odak bulmuş.
Bu sureyi böyle intizama getiren, elbette tüm Kur'an'ı bilmek gerekir. Oysa dikkat et: Fatiha Elçilik görevinin başındagelmiştir, sonunda değil.. Elçinin kitabın içeriğini bilmediği zaman diliminde gelmekle, Fatiha'nın lütuf olduğu apaçık görünür. El-fatiha..

b. Kur'an'ın bahsettiği varlıklardan Fatiha'nın da bahsetmesi,çekirdek olan Fatiha'nın tutarlılığı için elzemdir. Şu halde:
Hamd ve övgüler kendisine olan, hem Rahman ve Rahim olan, hem din gününün gerçek Hakimi olan Allah'ın işari olarak bildirilmesiyle
-mertebe katettirmek hikmetiyle işari bahsediyor- Allah'tan bahsetmesidir.
Hem dua içinde başta Peygamberler olarak salih kulların da iştirak edip "Yalnız Sana İbadet eder, yalnız Senden yardımdileriz" denilmesiyle Peygamberler ve salihlerden bahsetmesidir. İsteyenler o salihlerdir.
Hem gazap ve kayıp yolunda gidenlerin dehşetli akıbetine işaret edilmesi, hem de Allah onları görmüştür gibi anlatması,hem Kur'an'ın Allah kelâmı olması üslubu, hem de Fatiha'da bu hikmetin odaklanması gerekçesiyle olmuştur. Gazapta o zalimleredir.
Kaldı kâinat varlıklarından ve âhiretten bahsetmek.. Onu da zaten "övgüler O'nadır" sözüyle varlıkların ona kulluk yaptığını zımnen anlatmıştır. Ayrıca azap ve nimet yolları ayrı ayrı anlatılmakla âhiret de beyan edilmiştir. Anlaşılan,kâinat ve varlıklar Allah'a hamd etmektedirler: Övgüler O'nadır. Ve adaletin kendisi âhirette tecelli bulur.
Demek oluyor ki, Kur'an'ın bahsettikleri tamam Fatiha'da mevcuttur. Zaten şüphesiz sağlam ve tutarlıdır Fatiha ki,elbette Kur'an'ı özetidir.
c. Fatiha Kur'an'ın vasıflarını şöyle temsil eder:
Kâinat kitabının özet bir tercümesi olması: Kâinatı Rahmetin şenlendirmesi, hem varlıkların övgüleri O'na olması, hem Kâinatta her şey Allah'ın varlığını ilan ettiği aynı anda âhireti de ilan ettiğini "Din ve hesap gününün tek hakimidir"sözüyle bildirmesi, hem her şey kulluk ettiği gibi salih kullarda kulluk ettiğini dua ile içermesi, hem Kâinat mana-i ismiyledeğil, mana-i harfiyle okunursa hidayet yolu apaydın olacağı ve böylece Kâinat kitabının nasıl okunacağı, hem Kâinat iki azim neticesi olan Cennet ve Cehennem'in nimet yolu ve azap sonu misalleriyle bildirilmesiyle, anlaşılıyor ki: Fatiha Kâinat kitabının özet bir tercümesidir.
Hem O Fatiha zemin ve gökte gizli İlahi isimlerini bildirmesi:Allah'ın adıyla başlaması ve iki muazzam ismi hemen zikretmesi ve Âlemlerin Rabbi sıfatının beyan edilmesi, hem Övgüler O'na olarak sıfatlarının anlatılması, hem zemin ve gökteki deverandan keşfedilecek Hakîm ismiyle üstelik âhiretin de derin mi derin keşfini cem ederek ikisini bir bildirmesi, hem takiben hidayet duasını salihlerin istemesiyle Hidayet Verici ismini de keşfettirmesi, hem azap verilmişleri misal getirerek Kahhari ve Celâlî isimlerinin de akla keşfettirilmesiyle anlaşılıyor ki: Fatiha bir özet olarak, yani ispatlara girmeden sadece beyanlar dairesi içinde zeminde ve gökte gizli İlâhî isimlerin keşfedicisi ünvanının da merkezleşmiş odağıdır. Öyle ise Fatiha Kur'an'ın hülasası olduğu ayan beyandır.
Hem O Fatiha ki gördüğümüz âlemde gayb âleminin konuşmacısı olarak iki vecihle bu ünvanı alıyor:
1. Ümmetlerini arkalarına alan Peygamberler dua lisanıyla hidayet ve azaptan da çekinmek istemeleri ile gösteriyor ki:Fatiha Kur'an'ın bir vasfı olan bizim âlemimizden İlâhî âlem olan gayb âlemine doğru bir konuşmacı olmuş.
2. Hem O âlemden âdeta bu âleme bir sesleniş gibi, Bismillah çekilip Allah'ın övgülere layık olduğu, Rahman, Rahim, Din gününe Hakim, Hidayet verici ve Peygamberleri işte böyle dua ettirip konuşturmakla Vahyedici ve zalimleri işte böyle cezalandırmakla Celal Sahibi olduğunu beyan ediyor haldeki üslubuyla anlaşılır ki: Fatiha Kur'an'ın bir ünvanı olan Gayb âleminden şehadet âlemine bir konuşma ve hitabe olma vasfınıda almış. Fatiha da aynen Kur'an gibi bu hisleri ihsas ediyor.Demek Fatiha Kur'an'ın bir hülasası olduğunu bu noktadan da düşünmek mümkündür, makuldür.
Hem manevi İslâmiyet âleminin güneşi olması: her vakit ve her rekatta Fatiha'nın okunmasıyla anlaşılır ve Kur'an'ın bir vasfı olan İslâmiyeti aydınlatması ünvanını Fatiha da almakla bu sure tutarlılığını önceki maddelerle beraber bu maddede de ispat edip gösteriyor. Hem Fatiha İslâmiyetin temeli olan tevhid, nübüvvet, ahiret, kulluk, adalet ve istikamet'e vurgu yaptığını üstteki satırlarda bildirmiştik. Hem Fatiha'nınYaratıcı'yı işari üslupla anlattıktan sonra salihlerin dua ve niyaza başlamasıyla, İslâmiyetin ölçüsünün gaybe inanmak ve kulluk etrafında örgülendiğinin ölçütünü vermiş oluyor. Bin Barekâllah!

Hem özetlerde detay anlatmak uygun düşmediğinden, âhiret âlemini genel hatlarıyla anlatmak gerekçesiyle, Fatiha suresinin sonunda Cennetlikler ve Cehennemlikleri göstererek âhiret âleminin kutlu bir haritası olan Kur'an'ın kutlu bir özeti olduğunu kutlu üslubuyla ispat ediyor.
Hem insanlığın eğitim ve edeplendiricisi ünvanı Kur'an'a ait olduğu ve olması gerektiği gibi, Fatiha'da dahi olması gerektiği ve olduğu şöyle anlaşılır ki: İşari üslupla Allah hamd ile, Rahmaniyet, Rahimiyetle, Hakimiyetle, Hidayet vericilikle anlatılırken, aynı zamanda dua adabı da öğretiliyor, aynı zamanda hidayet ve dalalet yollarının sonları da tarif edilerek Fatiha'yı okuyan insan eğitilmiş ve edebe davet edilmiş oluyor. El fatiha..

Aziz Okuyucu! Kur'an'ın daha bunlar gibi çok vasıfları var ki hepsi de tutarlı şekilde Kur'an'da yoğunlaştığı gibi,Fatiha'da da merkezleşmiş.
Ve insana:
- Kurallar kitabının özeti olduğu şöyle anlaşılır ki: Allah'ın sıfat ve isimleri öğretiliyor, sonra dua adabı öğretiliyor,sonra akıbet öğretilerek, zımnen haramlar ihsas ettiriliyor. Zaten özetteki anlatım ancak bu kadarına izin verir. Fatiha gerçek bir hülasa olmakla ne kadar da kutludur!
- Dua kitabının özeti olduğu şöyle bilinir: Fatiha temel dualar olan, yardım ve sığınma isteklerini içeriyor. Özette dahi bu kadar kuşatıcılık, ancak Allah'ın hikmetiyledir. Amenna. El Fatiha..

- Bir hikmet kitabının özeti olduğu şöyle görülür: Kâinattaki hakiki hikmetler Allah'ın isimleridir. Üstelik insan hayatındaki hakiki hikmetler hidayetle örgülüdür. Ve hakiki hikmetsizlik dalalettedir. İşte bunlar güzelce özetlenerek, Kur'an bir hikmetler kitabı olduğu gibi, Fatiha da Kur'an'ın özeti olduğu aydınlık çehresiyle gözüküyor.

- Bir kulluk kitabının özeti olduğunu şöyle anlarsın: Kulluk için, Rabbin bildirilmesi, hem âkıbetin bildirilmesi, hem dua öğretilerek nasıl kulluk yapılması gerektiğinin bildirilmesiile ancak kulluk öğretilmiş olur. Elhak Fatiha bu üç gerekçeyi içerir. Allah'ın kelâmı olduğunu ispatlar. El Fatiha..
- Bir emir ve davet kitabı olduğunu şurdan anla ki: İşari olarak sıfat ve isimleriyle Allah gizli bildirilerek O'na itaat gizli emrediliyor. Hem dua edenler misal gösterilerek kulluğa davet ediliyor. Hem akıbetler beyan edilerek kulluk ve itaate emir ve davet ediliyor. Maşallah! Barekâllah!Fatiha'nın kazandırdığı haseneler sayısınca ElhamdulillahiRabbil Âlemin!
- Bir zikir kitabı ise: Allah'ı sıfat ve isimleriyle hatırlatarak, hem âhiret hatırlatarak, hem kulluk düşündürülerek, hem âkıbet bildirilerek olur. Elhak Fatiha'da bunların hepsi özet olarak var. Öyle ise, Kur'an bir zikir kitabı olduğu gibi, Fatiha da Kur'an'ın tutarlı bir özetidir. İlm-i İlahi adedince sonsuz Elhamdulillah!
- Hem bir fikir kitabı: Dünyadaki mücadeleyi, imtihanı, Peygamberlerin mesajlarını, Allah'ın Kâinatta tecelli eden isimlerini, âhireti, hesabı, azabı ve nimeti düşündürürse kuşatıcı olur. Elhak, Fatiha'da bunların hepsi var. Belki göremediğimiz daha nice manalar var muhakkak.
Elhâsıl, Fatiha'ya tutarsız diyen ve onu eleştiren adam elbette ve elbette kördür, sağırdır, dilsizdir, kalpsizdir,şuursuzdur, ölüdür, azaptadır, sapıtmış bir sapıktır, azaba da müstahaktır ki kendi kendini ateşe atmıştır.
Öyle ise: Zalimler için yaşasın Cehennem!
Daha başka çok bakış açıları var. Fakat zaman ve zemin müsaitdeğil.. Hem zihnim de öyle..
Bu yazıdaki tüm kusur ve kısıtlı ufuk bendeniz Ebu Laşey Pürkusur kardeşinize ait.. Ve fakat tüm güzellik Cenab-ıVacibul Vücud ve Tekaddes Hazretlerine, Fatiha'nın Sahibine aittir.
Cüretkar, belki edebe muhalif bu çalışmanın kusurlarındanötürü aciz kulunu Affet Ya Rabbi! Amin. Sadece Fatiha'dan anladığımı anlatmak istemiştim, fakat boyumu aştı.. Mağfiretet Ya Rabbi! Amin.
Selâm ve selâmet ehl-i hidayet üzerinedir..
Sultan-ı Kâinat'a Emânetsiniz.. Selâmlarımızla..
Yazı uzun ama okumanızı tavsiye ederim